C Y T A D E L A

[ArturS]

Piękny zbiór. Od zachwytu wizerunkiem wojska z 1919, który tu dominuje i który to okres bardzo ostatnimi czasy polubiłem , po wzruszenie ostatnią fotografią.

Fotografie 11 i 12 są powojenne - pierwsza połowa lat 20 oraz okres sprzed 1927.

----------

Nasze spotkanie na cmentarzu w Ossowie gdy sobie je taraz przypomnę było trochę surrealistyczne.

Cmentarz, ciemna, deszczowa i burzowa noc, tylko niewielki daszek kaplicy dający ochronę przed zacinającym deszczem, porozkładany wokół mokry ekwipunek i zapach przemoczonego i przepoconego sukna mundurów, wielka torba pełna albumów oryginalnych takich oto zdjęć , pochylone nad nimi umundurowane postaci i to uczucie, że i czasu mamy za mało i światła latarki nie wystarcza ...:-)

[blazlov]

Ostatnia fotografia jest bardzo mocna!
Co do fotografii 11 i 12 - to tak, jak najbardziej powojenne. Fotografia 11 przedstawia w moim odczuciu niezłych Harpaganów - kombatantów wojny, dlatego tu się znalazła - widać to po odznaczeniach oraz po obszyciach na rękawach. Fotografia 12 po prostu mi się podoba.

[blazlov]

ahoj
Dziś fotografia myślę, że dosyć ciekawa, bo ze stołecznego podwórka, a dokładniej z Cytadeli Warszawskiej.
Na fotografii widać żołnierzy i oficerów artylerii ciężkiej. Niestety dokładna data wykonania fotografii jest mi nieznana, obstawiam początek 1919. Fotografia na rewersie posiada podpisy, aczkolwiek są one dla mnie póki co nierozszyfrowane. Z informacji jakie wyczytać można na wikipedii mamy 'Dywizjon artylerii ciężkiej na Cytadeli (Warszawa) → wcielony 12 grudnia 1919 do 3 pułku artylerii ciężkiej', trochę więcej światła rzuca na 3pac publikacja z serii ''Zarys Historii wojennej(...)' '. Podstawową informację jest fakt, iż 3pac okresu wojny, niewiele ma wspólnego z 3pac okresu pokoju. Dowódcą 3pac był Kapitan Józef Bizoń - czy to on jest uwieczniony na fotografii? tego nie wiem.



W tle widzimy koszary Cytadeli Warszawskiej. To co mnie zastanawia na tej fotografii i co chciał bym sobie wyjaśnić, wywołując do tablicy znawców umundurowania, to dwie kwestie.
Pierwsza dotyczy emblematów widocznych poniżej.



druga tyczy się czapek



Prośba o oświecenie mej skromnej osoby o co chodzi

Dodatkowo dla chętnych załączam rewers fotografii, może ktoś specjalizuje sie w hieroglifach i będzie w stanie coś wyczytać. Z doświadczenia z innymi fotografiami jestem w stanie rozpoznać część liter, natomiast nie jestem w stanie złożyć tego w całość. Z tego co widać mamy tu i skróty kpt. jak i por. dodatkowo napis z wykrzyknikiem o ile się nie mylę to 'chcesz to masz!'

[ArturS]

Z tyłu na odwrocie jest napisane: "Chcesz to masz!"

Dalszą część hieroglifów opuszczam gdyż nazwiska i biogramy mniej mnie zajmują.

Gdy patrzymy na widocznych oficerów, podoficerów i szeregowców widzimy , ze nie pochodzą z jednej formacji lecz z kilku formacji artyleryjskich. Jest nawet oficer -doradca francuski. To wygląda jak fotografia pamiątkowa z kursu.

Dominuje u większości widocznych oficerów i żołnierzy umundurowanie i oznaczenia stopni typowe, jakie noszono w całym roku 1919 oparte na bazie przepisów opracowanych dla Polskiej Siły Zbrojnej w roku 1917 i na przełomie 1918/19 potwierdzonych przez MS Wojsk jako obowiązujace dla tymczasowego ujednolicenia umundurowania wojsk polskich.

Wiosną roku 1919 przybyła ponadto do Polski "Błękitna Armia" gen Hallera, której umundurowanie u jednego stojącego podoficera ( oznaczenie stopnia wg systemu hallerowskiego) i siedzącego w centrum oficera również widać.
Aura zimna, liście opadły i łącząc obraz mundurów i czas przybycia "Błekitnej Armii" do Polski powiedziałbym może , że to końcówka roku 1919.
Ale.... u oficera siedzącego w środku w błękitnym mundurze - na jego czapce nie widzimy już oznaczeń noszonych w armii przybyłej z gen. Hallerem. To już system oznaczeń przyjety jako zjednoczeniowy - na papierze w grudniu 1919 a ogłoszony drukiem na początku 1920.
Dlatego twierdzę, że fotografia została wykonana na początku roku 1920 - gdy nadal naturalnie noszone są przez wojska polskie mundury jak w roku 1919 a powoli i stopniowo od oficerów poczynając zaczynają się pojawiać nowe elementy wprowadzone "Przepisem ubioru polowego Wojsk Polskich" z grudnia 1919 roku czego świadectwem jest widoczna czapka oficera siedzącego w środku.

Pozostały typ usztywnionej czapki okrągłej z okutym daszkiem o jaki pytasz to tzw "angielka".
Patki na kołnierzu płaszcza i oznaki - artyleryjskie, jeszcze wg klucza obowiązującego w "Błękitnej Armii".

[blazlov]

Jak zawsze kompleksowa ocena, dzieki Artur

Nie pomyslalem o tym ze mozemy miec tutaj do czynienia z kursem, sugerowalem sie datami zwiazanymi z dzialaniami bojowymi 3pac, co faktycznie nie zmienia faktu, ze gdzies zaplecze kadrowe musialo byc. Czy jest to faktycznie 3 pac czy tak jak sugerujesz zbieranina roznych formacji przy okazji kursu (sama obecnosc francuza juz by o tym sugerowala) pewnie nigdy w 100% sie nie dowiemy.
Jesli uda mi sie cos rozszyfrowac z podpisow wiecej to dam znac.

[ArturS]

Dodam jeszcze, że Ten w środkowym rzędzie z proporczykami na kołnierzu w odróżnieniu od pozostałych wygląda na DAK-owca ( artyleria kawalerii) . To bez wątpienia artylerzyści z formacji kilku autoramentów. Delegowani w określonym celu. Jest i doradca z Francuskiej Misji Wojkowej w Polsce. Całość wygląda na kurs fachowy.

[blazlov]

Dla mnie jest to ogólnie ciekawostka, że na cytadeli stacjonowała artyleria we wczesnym okresie. Jednak to miejsce kojarzy mi się głównie z 21 i 30 pułkiem, więzieniem, odcinkiem specjalnym barbórki a teraz z dźwigami budowlanymi przyznam nigdy nie studiowałem jakoś wybitnie historii tego miejsca, nie przypominam sobie też aby podczas wizyty w muzeum cytadeli znajdującym się na terenie obiektu (nie mowie o więzieniu) coś w tym kierunku wskazywało. Być moze dlatego, że jak zobaczyłem pułkowy album fotograficzny 21pp to niczym innym się już nie interesowałem, tylko oglądaniem przepięknych fotografii
Muszę się Chudzina dopytać co to była za okazja, że my się tam znaleźliśmy - miejsce normalnie nie było dostępne dla osób z zewnątrz.

[ArturS]

30pp na Cytadeli to okres związany z dyslokacją pokojową już po wojnie (od 1922 przeprowadzka ze Skierniewic).

W 1918 była tam silna radiostacja, z której nadano w świat informację o odzyskaniu niepodległości przez Polskę.
W latach 1918-1920 była tam bardzo duża składnica mundurowa wraz z wojskowymi zakładami krawieckimi dokonującymi szycia mundurów oraz "polonizacji" dostaw umundurowania pochodzenia obcego.
Składnica uzbrojenia.
Szkoła i warsztaty służby uzbrojenia ( może tu coś jest na rzeczy jeśli idzie o nasze zdjęcie? )

O formowaniu jednostek artylerii czy artyleryjskim ośrodku zapasowym na Cytadeli nie czytałem dotąd mniej tym rodzajem broni interesując się ,ale potencjal lokalowy i magazynowy ku temu miała ona naprawdę niezły.

[blazlov]

Jeśli chodzi o Szkołę i Warsztaty uzbrojenia, to jedyne co mi wiadomo to to, że na Cytadeli była filia broni ręcznej Głównej Składnicy Uzbrojenia nr. 1, ale to są czasy powojenne. Artyleryjska część mieściła się na Forcie Bema - być może w okresie 18-21 na Cytadeli, ale to trzeba by jakoś zweryfikować.
A skoro już mowa o Cytadeli i o Głównej Składnicy Uzbrojenia nr 1 no to cyk, 1932 rok

[ArturS]

Centralne Składy Broni Nr 1 - Warszawa—Cytadela - DOK I (w listopadzie 1920 roku Zarząd Składów Art. m. st. Warszawy został przemianowany na Centralny Skład Uzbrojenia w Warszawie, którego dowództwo mieściło się w budynku nr 4 Cytadeli.)

Chyba rozeznane

[blazlov]

23 Pułk Ułanów Grodzieńskich, ułan Franciszek Pierzyński.

[blazlov]

Batalion Stołeczny przy pracy w pełnej krasie.

[kiler]

Piękny surowy pas u pana chorążego. Ciekawe czy przetarł chociaż raz jakimś olejem przed założeniem

[ArturS]

Pas jest po prostu nowy, w kolorze naturalnej, żółtej, dobrze wyprawionej nowej skóry blankowej.
Rozkaz o umundurowaniu BS mówił, że wszyscy szeregowi ( w tym podoficerowie ) służby zmiennej winni być wyposażeni w 2 pasy: nowy - przeznaczony do służby i do wyjścia oraz drugi "zupełnie dobry" przeznaczony do ćwiczeń.

Widziałem też "rozkaz- zruganie" do 9 DP za przysłanie do Warszawy plutonu ze zczerniałymi od użytku ładownicami z żądaniem ich wymiany na nowe - zgodnie z rozkazem.

Nowe skórzane przedmioty skarbowego oporządzenia wojskowego kolorem nie przypominały dzisiejszej surowej skóry barwy "sino-blady tyłek" lub "różowy prosiaczek", która jest tak charakterystyczna w świecie "replik niewykończonych". Przyczyną różnicy w kolorze jest inna metoda garbowania skór dawniej i dziś.

Widzimy kompanię honorową BS Wielkopolskiego asystującą przy GNŻ podczas wizyty w Warszawie premiera Rumunii patriarchy Mirona Cristea'i . Było to w maju 1938 r

[blazlov]

[kiler]

[ArturS]

I właśnie takie o jakim wspominasz barwienie współcześnie produkowanych skór w celu nadania im barwy podobnej do barwy przedwojennej, nowej, "żółtej" skóry jest jedynym słusznym rozwiązaniem.
Są dwie szkoły
a. barwienie dla cierpliwych - proces opary na zastosowaniu np. lanoliny i dosłownym opalaniu na słońcu niczym ciało na plaży przedmiotu skórzanego.
b. barwie dla oczekujących efektu natychmiastowego - użycie profesjonalnego barwnika do skór stosowanego w przemyśle obuwniczym czy kaletniczym np. Kenda/ Toledo - kolor "leather" - czyli dosłownie - skóra naturalna, który daje ten sam świetny efekt, tyle, że dużo szybciej a skóra nim potraktowana dalej z biegiem czasu łądnie i naturalnie starzeje się.

Kolor zwany roboczo przez niektórych dobrych wytwórców "koniakowym" jest tu bardzo podobny.
Nie mam pod ręką akurat takiej fotki o jaką pytasz.

Odeszliśmy od tematu zasadniczego watku, ale wobec egzystowania "świata replik niewykończonych" warto wracać nadal do tych parokrotnie poruszanych już na przestrzeni lat spraw.

Co do pasów i oporządzenia skórzanego sprawy konserwacji reguluje instrukcja mówiąca o dorążnym , " gdy potrzeba" stosowaniu smarow typu B. Bynajmniej nie w celu "pociemnienia" gdyż nie miały te przedmioty koloru "bladej dupy" jak dziś niewykończone repliki lecz w celu zapobiegania stwardnieniu skóry od potu, wpływu deszczu itp. Pas nowy o ile nie zalegał długo w magazynie był estetyczny, elastyczny, ładnie skrzypiał pod naciskiem palców i pachniał.Nie było potrzeby od razu go smarować.

[kiler]

[ArturS]

"Natłuszczanie oporządzenia skórzanego"

Oporządzenie skórzane użytku bieżącego należy
raz na 4— 6 tygodni pokryć pastą woskową przy
pomocy czystej szmatki.
Oprócz pasty wojskowej używa się smarów „B‘‘
i smarów „M “, których należy używać do natłuszczania oporządzenia skórzanego wtedy, gdy stwierdzimy łamliwość lub stwardnienie skóry. Łamliwość skóry stwierdzamy, gdy przy zginaniu skóry
powstają na jej powierzchni małe pęknięcia.
Smar ,,B“ i ,,M“ należy wcierać w skórę od strony liczka. Smar wcieramy w skórę przy pomocy
miękkiej i czystej szmatki lub szczotki o miękkim
krótkim włosie.
Smar ,,B“ stosujemy przy stwierdzeniu łamliwości lub stwardnieniu oporządzenia użytku bieżącego, a smar ,,M‘‘ do oporządzenia zmagazynowanego.
Jeżeli na oporządzeniu tworzy się pleśń, należy
ją usunąć przy pomocy szmaty, zwilżonej 2% roztworem kwasu karbolowego.

[kiler]

Wielkie dzięki!

Z tego wynika, że bieżąca konserwacja to raczej pasta woskowa. Ciekawe, czy współczesne preparaty tego typu odpowiadają tym przedwojennym - zdaje się Bolas kiedyś zachwalał tu jakąś współczesną pastę tego typu.

Inna sprawa, że Blazowi robimy spory off-top w jego autorskim wątku.